Αναμένοντας να ξεκινήσει άλλη μια τουριστική σεζόν, περπατώντας στην πόλη της Κω αντιλαμβάνεται κανείς τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί σε αυτό το μέρος. Άλλωστε στην Κω όλα έγιναν έντονα και γρήγορα με την ανάπτυξή της σαν τουριστικός προορισμός. Κάνει πιο ευδιάκριτη την κατεύθυνση για το που οδεύουν τα πράγματα, όχι μόνο εδώ αλλά και γενικότερα.
Όλα αυτά που συμβαίνουν στις μέρες του ιού στις κοινωνίες έχουν να κάνουν με τις διεργασίες χρόνων που προετοίμασαν το έδαφος για τις νέες πειθαρχήσεις και τις απαντήσεις που δεν υπάρχουν από μέρους μας.
Αυτές οι διεργασίες ανέδειξαν το υποκείμενο άτομο που στο καπιταλιστικό πεδίο θα κοιτάξει μόνο τον εαυτό του. Αποξένωση και ατομισμός, κατανάλωση, κυριαρχία του μικροαστικού ονείρου, αποπολιτικοποίηση, απάθεια, φόβος. Το καλύτερο εφόδιο για τον καπιταλισμό και τις ορέξεις του κράτους και των αφεντικών.
Περπατώντας στις γειτονιές που, επί Ιταλικής κτήσης, είχαν οριστεί σαν βιομηχανική ζώνη της Κω αντικρίζει κανείς ερείπια και εγκατάλειψη. Η επωφελέστερη διαδικασία για να πουληθούν φτηνά και να φαντάζει η πώληση αυτή σαν η μοναδική και συμφέρουσα κίνηση για την κοινωνία. Και αυτή η κίνηση είναι βαθύτερη σαν γεγονός.
Περπατώντας σε εκείνες τις γειτονιές βλέπεις τις διεργασίες. Τις διεργασίες για να χαθεί η συλλογική μνήμη. Κάθε ιδέα, πράξη, σχέση, ιστορία, στόχος, μνήμη όταν δεν είναι συλλογική είναι εύκολα χειραγωγήσιμη από τις ορέξεις της εξουσίας, του κράτους και των αφεντικών. Η μόνη συλλογική μνήμη είναι αυτή που ενώνει τον κορμό, η εθνική. Το καλύτερο όπλο της εξουσίας.
Έχει σημασία να σταθούμε στην νέα ΑΒΙΚΩ.
Λίγη ιστορία.
Το εργοστάσιο παραγωγής τοματοπελτέ της νέας ΑΒΙΚΩ που λειτούργησε από το 1965 έως το 1994, ήταν η επέκταση του παλιού που βρίσκεται στην ίδια περιοχή. Στην Κω την δεκαετία του ’50 και του ’60 υπήρχαν αρκετά εργοστάσια παραγωγής τοματοπελτέ, που καθόρισαν σαν κύρια απασχόληση για μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων του νησιού την καλλιέργεια τομάτας και την τυποποίησή της. Το 1955 ξεκινάει η λειτουργία της Αγροτικής Βιομηχανίας Κω (ΑΒΙΚΩ) μετά την εξαγορά της μονάδας «Φάρος». Το 49% το κατείχε η Αγροτική τράπεζα. Το 1957 υπήρξε υπέρογκη παραγωγή με αποτέλεσμα την δυσκολία απορρόφησης και την επίδραση αυτής στην τιμή. Το 1961 υπήρξε ξανά υπερπαραγωγή με αποτέλεσμα την διοργάνωση συλλαλητηρίων και την δημιουργία επεισοδίων. Από το τέλος της δεκαετίας του ’60 κάποια εργοστάσια μεταφέρθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα και άλλα έκλεισαν. Το μόνο που παρέμεινε ήταν αυτό της ΑΒΙΚΩ μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90 όποτε και έκλεισε.
Όσον αφορά τις εγκαταστάσεις της νέας ΑΒΙΚΩ, τον Σεπτέμβρη του 1995 κατέθεσε ο δήμος πρόταση για να κηρυχθούν διατηρητέες (οι εγκαταστάσεις της παλιάς ΑΒΙΚΩ είναι διατηρητέες λόγω παλαιότητας κατασκευής) στο υπουργείο Αιγαίου. Δεν εκδόθηκε ποτέ απόφαση. Το Δεκέμβρη του 1998 γίνεται πρόταση ανταλλαγής του δήμου για την νέα ΑΒΙΚΩ και το οινοποιείο (και αυτό βρίσκεται στην ίδια περιοχή εγκαταλελειμμένο, το οποίο περιήλθε στον δήμο το 2006) χωρίς να υπάρξει πάλι απάντηση. Στις 17-1-2001 η Αγροτική τράπεζα γίνεται ιδιοκτήτρια του 100% της νέας ΑΒΙΚΩ.
Μετά από χρόνια σιωπής και όταν τελείωσαν τα χρόνια της «ευμάρειας» υπήρξε αναδιάρθρωση μέσω της κρίσης. Υπήρξε ευθεία επίθεση δηλαδή στα δικαιώματα και στις ζωές των εργαζομένων. Σε ένα βράδυ η τράπεζα Πειραιώς, που πρόσφατα το κράτος την στήριξε αγοράζοντας μεγάλο ποσοστό της, αγόρασε, της χάρισαν στην ουσία, το υγιές κομμάτι της Αγροτικής τράπεζας. Μαζί και το συγκεκριμένο κομμάτι γης. Ξαφνικά πριν λίγο καιρό, με διαδικασίες που θυμίζουν έντονα την λειτουργία της μαφίας, το οικόπεδο περνάει στα χέρια εταιρείας που σκοπό έχει να το εκμεταλλευτεί, πως αλλιώς, χτίζοντας ένα ξενοδοχείο. Το σάπιο της όλης υπόθεσης είναι ότι η άδεια κατεδάφισης εκδόθηκε από το τεχνικό γραφείο του πρώην δημάρχου. Στα χρόνια δημαρχίας του ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για να διεκδικηθεί το συγκεκριμένο κομμάτι γης, αντιθέτως έκανε ότι περνούσε από το χέρι του για να δοθεί και το διπλανό οικόπεδο του Ναυτικού Ομίλου, που κατέληξε τελικά στο ΤΑΙΠΕΔ.
Όποια αντίδραση υπάρχει από τον νυν δήμαρχο ή άλλους έχουν να κάνουν μόνο με μικροπολιτικά συμφέροντα. Όλοι αυτοί έχουν πάρει θέση για τα εγκλήματα που έχουν γίνει στο νησί στο όνομα της ανάπτυξης και της δημιουργίας του ιδεολογήματος που θέλει την Κω τέταρτο τουριστικό προορισμό στην Ελλάδα.
Έχει σημασία να σταθούμε στην νέα ΑΒΙΚΩ.
Σκοπός μας δεν είναι να ωραιοποιηθεί και να εξιδανικευθεί μια παλιά εποχή ή εργασιακή συνθήκη, άλλωστε και τότε οι σχέσεις ήταν καπιταλιστικές. Η ιστορία είναι σε διαρκή κίνηση και για να κατανοήσουμε πράττοντας στο τώρα πρέπει να αναζητήσουμε από το παρελθόν όλη την πορεία της κίνησης και των αλλαγών.
Ένα εργοστάσιο δημιουργεί κοινωνικές σχέσεις. Η σύνδεσή του με την πρώτη ύλη που παραγόταν στα χωράφια διευρύνει το πεδίο των κοινωνικών σχέσεων. Οι σχέσεις αυτές έχουν σαν πυρήνα την εργασία και την παραγωγή, που ο έλεγχός της είναι ο μηχανισμός κίνησης του καπιταλισμού. Εκμετάλλευση, υπεραξία, κόπος, σχέσεις εργασιακές και σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων, επιρροή της εργασίας και του μισθού στον ελεύθερο χρόνο. Όλα αυτά παράγονται, πέραν των προϊόντων, σε ένα εργοστάσιο. Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια περίοδο λόγω των οικονομικών αδιεξόδων πολλοί κάτοικοι του νησιού πήραν τον δρόμο της μετανάστευσης.
Το άνοιγμα της πόρτας στην κότα με τα χρυσά αυγά, τον τουρισμό, έγινε μαζικά. Με την βοήθεια του κράτους, μέσω δανείων, και της τοπικής εξουσίας μέσω διευκολύνσεων κάθε είδους, την δεκαετία του ’70 αλλά κυρίως αυτή του ’80 άλλαξε ριζικά το νησί, η πόλη, η κοινωνία. Η τοπική εξουσία γιγαντώθηκε λόγω της οικονομικής δυναμικής που απέκτησε το νησί και δημιούργησε τους απαραίτητους παραταξιακούς στρατούς. Χτίστηκαν ενοικιαζόμενα δωμάτια, μικρά και μεγάλα ξενοδοχεία, εστιατόρια, μπαρ, μπήκαν ομπρέλες στις παραλίες, όλα πλέον περιστράφηκαν γύρω από την υποδοχή χιλιάδων τουριστών.
Τα καλοκαίρια άλλαξαν. Μακρινό παρελθόν φαντάζει πια η δουλειά στα χωράφια για την παραγωγή της πολύτιμης τομάτας και της τυποποίησής της στο εργοστάσιο και ό,τι αυτά όριζαν. Πλέον τα πεντοχίλιαρα μαζεύονταν σε μαύρες πλαστικές σακούλες σκουπιδιών. Η δουλειά τώρα πια ήταν καθαρή και με μεγάλο περιθώριο κέρδους. Η είσοδος στην εργασία χιλιάδων μεταναστών / στριών την δεκαετία του ’90 και έπειτα άλλαξε μια και καλή τις εργασιακές σχέσεις σε συμφέρον μεγαλύτερο για τα αφεντικά και τους ιδιοκτήτες. Αφεντικά και ιδιοκτήτες που λόγω των συνθηκών πολλαπλασιάστηκαν αριθμητικά αλλάζοντας τον κοινωνικό ιστό της πόλης. Η συλλογική μνήμη για την εργασία έπρεπε να αλλάξει, να σβηστεί μέρος της, να γίνει ατομική.
Στα ερείπια της νέας ΑΒΙΚΩ αργά ή γρήγορα θα χτιστεί άλλο ένα ξενοδοχείο. Στην θέση του εργοστασίου παραγωγής τοματοπελτέ, το σύγχρονο εργοστάσιο. Και υπάρχουν πολλά τέτοια εργοστάσια στην Κω. Εκμετάλλευση, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, απλήρωτες υπερωρίες, απολύσεις, εντατικοποίηση της εργασίας. Αυτές είναι οι συνθήκες πίσω από την καλογυαλισμένη βιτρίνα ενός ξενοδοχείου.
Τα γεγονότα του καλοκαιριού του 2015 με το μεταναστευτικό ήταν η ακραία αποτύπωση αυτών των αλλαγών. Ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, πολιτικοί και παρατρεχάμενοί τους, αφεντικά μικρά και μεγάλα, ιδιοκτήτες, αυτοί που κοιτάνε την πάρτη τους και έχουν πιάσει την καλή συνασπίστηκαν και έβγαλαν την αντιανθρώπινη καφρίλα τους φοβούμενοι μην χάσουν τα κεκτημένα τους. Η αλήθεια είναι ότι έδειξαν τα δόντια τους σε αυτούς και αυτές που προορίζονται για να εργαστούν. Πήραν θέση για την ιστορία, την μνήμη, την εκμετάλλευση και το μέλλον.
Περπατώντας σε αυτές τις γειτονιές ανάμεσα από τα ερείπια, κυριολεκτικά ή μη, να στήσουμε τις αντιστάσεις με ταξική συνείδηση. Να στήσουμε τα δικά μας παραδείγματα χωρίς κράτος, χωρίς μικροαστισμό, χωρίς εξουσία σε οποιαδήποτε μορφή. Να στήσουμε τις αρνήσεις της εργατικής τάξης.